Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών σας καλωσορίζει στη Συνέντευξη Τύπου των ανεξάρτητων οργανώσεων «Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ)», «Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ)», «HIAS Ελλάδος», «Homo Digitalis», «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA)», «Reporters United», «Solomon» και «Vouliwatch», την οποία παραθέτουν με αφορμή την έκθεση που από κοινού συνέταξαν και κατέθεσαν -για τρίτη χρονιά- στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του ετήσιου ελέγχου των εθνικών συστημάτων, για το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα το 2024.
Δυστυχώς, πλειάδα εκθέσεων για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, που εκπονήθηκαν τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό, σκιαγραφούν μια ανησυχητικά θλιβερή εικόνα. Σας θυμίζω το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα, που προκάλεσε μάλιστα την αδόκιμη, αλυσιτελή και απρόσφορη αντίδραση της διοικητικής ολομέλειας του Αρείου Πάγου επειδή έθιγε τα κακώς κείμενα στη Δικαιοσύνη, τα Συμπεράσματα της Επιτροπής LIBE του Κοινοβουλίου, μετά από επιτόπια έρευνα στην Ελλάδα (στο πλαίσιο της οποίας υπήρξε και συνάντηση με το δικηγορικό σώμα), τις Εκθέσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και της ΕΕ καθώς και του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Δικαιοσύνη στη χώρα και την τεράστια βραδύτητα απονομής της, την Έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για το καθεστώς ελευθερίας του Τύπου στη χώρα, την εκδοθείσα Έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που επαναλαμβάνει τις αιτιάσεις κατά της χώρας για το σκάνδαλο των υποκλοπών, αλλά και εκθέσεις ΜΚΟ και ανεξάρτητων οργανισμών, όπως αυτή η εξαιρετικά σημαντική έκθεση που παρουσιάζεται σήμερα.
Ως δικηγορικό σώμα έχουμε θεσμική -υπαρξιακή θα έλεγα- αποστολή να αναδεικνύουμε στο δημόσιο διάλογο και να στηλιτεύουμε με κάθε μέσο την ολίσθηση του Κράτους Δικαίου στη χώρα μας.
Τα ζητήματα αυτά έχουμε πολλαπλώς και επιμόνως αναδείξει μέσω των συλλογικών μας οργάνων στο πλαίσιο του θεσμικού μας ρόλου ως θεματοφύλακα του Κράτους Δικαίου. Οι παρακολουθήσεις από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, η χρήση του λογισμικού κατασκοπείας «Predator» κατά υψηλόβαθμων κρατικών λειτουργών, δημοσιογράφων και άλλων στόχων, η υπονόμευση της δικαστικής ανεξαρτησίας, η παρέμβαση της Κυβέρνησης στο έργο των συνταγματικά κατοχυρωμένων Ανεξάρτητων Αρχών, η αντικατάσταση μελών τους χωρίς την τήρηση της συνταγματικά προβλεπόμενης πλειοψηφίας από τη διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής, η υποχώρηση της ελευθερίας του Τύπου, η νομοθέτηση που εξυπηρετεί επικοινωνιακές στρατηγικές (όπως ο ποινικός λαϊκισμός που οδηγεί στη διαρκή, είτε γενικευμένη είτε αποσπασματική, επί τα χείρω αναθεώρηση των ποινικών κωδίκων), συνθέτουν ένα δυστοπικό σκηνικό όπου οι εγγυήσεις της ελευθερίας και του Κράτους Δικαίου υποχωρούν «ατάκτως» μπροστά στις ποικιλώνυμες πολιτικές ή άλλες σκοπιμότητες και τις επιδιώξεις θεσμικών ή εξωθεσμικών κέντρων εξουσίας.
Σε πείσμα της εκτελεστικής εξουσίας, αλλά θα το πω -δυστυχώς- και της «ηγεσίας» της Δικαιοσύνης, ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών θα συνεχίσει να παρεμβαίνει -διαρκώς και με κάθε νόμιμο μέσο- για την ανάδειξη και επούλωση όλων αυτών των βαθέων τραυμάτων στο σώμα της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ενώπιον της Κοινωνίας, αλλά και ενώπιον της Δικαιοσύνης.
Με έννομο συμφέρον, όπως επιτάσσει ο Κώδικας Δικηγόρων, το άρθρο 90 του Ν. 4194/2013.
Σε πείσμα μιας συγκυριακής πλειοψηφίας στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία προκλητικά το αγνόησε προκειμένου να αποφύγει να διαπιστώσει την πρόδηλη αντισυνταγματικότητα της αντικατάστασης των μελών της ΑΔΑΕ και του ΕΣΡ.
Το άρθρο αυτό προβλέπει ρητά ότι:
«Στους Δικηγορικούς Συλλόγους ανήκει:
α) Η υπεράσπιση των αρχών και κανόνων του κράτους δικαίου σε μια δημοκρατική πολιτεία.
β) Η διασφάλιση της λειτουργίας μίας ανεξάρτητης δικαιοσύνης, η οποία απονέμεται πάντοτε στο όνομα του ελληνικού λαού.
[…]
ζ) Η άσκηση παρεμβάσεων ενώπιον δικαστηρίων και κάθε αρχής για κάθε ζήτημα εθνικού, κοινωνικού, πολιτισμικού, οικονομικού ενδιαφέροντος και περιεχομένου που ενδιαφέρει τα μέλη του συλλόγου ή το δικηγορικό σώμα γενικότερα, καθώς και για κάθε ζήτημα εθνικού, κοινωνικού, πολιτισμικού ή οικονομικού ενδιαφέροντος. Για την υλοποίηση και επίτευξη αυτού του σκοπού οι Δικηγορικοί Σύλλογοι μπορούν να υποβάλλουν αγωγή, κυρία ή πρόσθετη παρέμβαση, αναφορά, μήνυση, δήλωση παράστασης πολιτικής αγωγής, αίτηση ακύρωσης, ουσιαστική προσφυγή και γενικά οποιοδήποτε ένδικο βοήθημα και μέσο οποιασδήποτε φύσης κατηγορίας ενώπιον κάθε δικαστηρίου ποινικού, πολιτικού, διοικητικού ουσίας ή ακυρωτικού ή ελεγκτικού οποιουδήποτε βαθμού δικαιοδοσίας στην Ελλάδα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και σε οποιοδήποτε διεθνές δικαστήριο…».
Αλλά όταν βγαίνουν τέτοιες αποφάσεις, ή, γενικότερα αποφάσεις που διακρίνονται για τη νομική τυπολατρία καθιστώντας ανέφικτη τη δικαστική προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών ή όταν βγαίνουν αποφάσεις μετά από πολλά χρόνια καθυστερήσεων ή όταν δεν βγαίνουν καθόλου αποφάσεις -κατάσταση την οποία καταδεικνύουν και οι επαναλαμβανόμενες καταδίκες της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου- αναμενόμενο είναι, όπως διαπιστώθηκε σε πρόσφατη έρευνα για την εμπιστοσύνη στους θεσμούς, η Ελληνική Δικαιοσύνη να καταγράφει αρνητικό ρεκόρ.
7 στους 10 (!) συμπολίτες μας δηλώνουν απερίφραστα ότι δεν την εμπιστεύονται! Αυτή η έλλειψη αξιοπιστίας κλονίζει τα θεμέλια της Δημοκρατίας καθώς η αποστολή της Δικαιοσύνης είναι να αποτελεί το ασφαλές καταφύγιο του πολίτη, ιδίως του πιο αδύναμου.
Μετά από μισό αιώνα δημοκρατικής ομαλότητας, την πιο μακρά δημοκρατική περίοδο στην ιστορία του νέου ελληνικού κράτους, είναι πραγματικά να απορεί κανείς πώς φτάσαμε στο σήμερα…
Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ότι ο αγώνας για το δίκαιο είναι ένας διαρκής αγώνας και χάνεται πραγματικά μόνο όταν οι άνθρωποι χάνουν την ελπίδα τους και παύουν να αγωνίζονται.
Σε αυτή τη σκοτεινή για τη Δημοκρατία και το Κράτος Δικαίου περίοδο, στην οποία διάχυτο είναι το αίσθημα της ασυδοσίας, της ατιμωρησίας και της συγκάλυψης, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, οι Δικηγορικοί Σύλλογοι, ο νομικός κόσμος της χώρας, οι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι, ο καθένας από εμάς, ας γίνουμε αμέτρητες χιλιάδες αστέρια που θα διαλύσουν το σκοτάδι του νυχτερινού ουρανού, αμέτρητες χιλιάδες φωνές ενάντια στο σιωπητήριο των συστημικών μέσων ενημέρωσης.
Σε ό,τι με αφορά, αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για το Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, αλλά και για εμένα προσωπικά να χαιρετίζουμε τη σημερινή Συνέντευξη Τύπου ανεξάρτητων οργανώσεων, των τελευταίων φάρων Ελευθερίας και Δημοκρατίας όταν τα περισσότερα άλλα φώτα έχουν σβήσει.
Σας ευχαριστούμε που δίνετε οξυγόνο στη Δημοκρατία μας.
Ανυπομονούμε να σας ακούσουμε.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΠ. ΜΑΝΤΖΟΥΤΣΟΣ
Δικηγόρος – Διδάκτωρ Νομικής ΕΚΠΑ
Σύμβουλος, τ. Αντιπρόεδρος ΔΣΑ
* Επισυνάπτεται το σχετικό βίντεο.